اثرات زیست محیطی توسعه گردشگری

اثرات زیست محیطی توسعه گردشگری

انجام پایان نامه

چکیده

 

طی سالیان سال صنعت گردشگری تقریبا بدون هیچ زحمت و دردسری رشد کرد و اکنون با سهم 10 درصدی از تولید ناخالص داخلی جهان به عنوان یک صنعت مهم اقتصادی به راه خود ادامه می‌دهد.

 

در این رشد عوامل متعددی از جمله جاذبه­ها، امکانات، زیرساخت‌ها، مدیریت سیستم و غیره موثر هستند.

 

در کنار اثرات مثبت توسعه گردشگری، اثرات منفی­ای در ابعاد مختلف از جمله بعد زیست­محیطی وجود دارد که باید به آن توجه شود.

 

 

 

 

چنانچه توسعه گردشگری همراه با سياستگذاري‌ها و برنامه­ ريزي منطبق بر نگرش محيط­زيستي و با تأكيد بر توسعه پايدار نباشد به طور حتم باعث بروز تاثيرات منفي زيادي بر محيط­زيست خواهد شد.

 

با در نظر گرفتن اهمیت موضوع، هدف پژوهش ارزیابی اثرات زیست­محیطی توسعه گردشگری تفرجگاه­های پیرامون شهرستان شیاده  است.

بدین معنی که اگر در آینده نزدیک گردشگری در منطقه مورد مطالعه توسعه یابد چه اثرات زیست­محیطی بر منطقه می­گذارد.

 

نوع پژوهش براساس ماهیت کاربردی و براساس روش تحقیق توصیفی- تحلیل است. از ابزار پرسشنامه برای نظرسنجی پیمایشی استفاده شده است.

 

نتایج تحقیق حاکی از آن است اگر چه در بعضی پارامترها، گردشگری می­تواند اثرات منفی بر منطقه داشته باشد، ولی به طور کلی اثرات مثبت خیلی زیادی بر روی منطقه دارد.

به اعتقاد کارشناسان، گردشگری یک فرصت خوب برای توسعه منطقه البته با برنامه­ریزی راهبردی و درنظر گرفتن شرایط بومی منطقه است.

نتایج بررسی سوالات و فرضیات پژوهش نشان می­دهد گردشگری تنها در چند مورد از جمله توپوگرافی، کاربری اراضی (در مرحله اجرا پروژه)، و تا حدودی بر منابع آب­های زیرزمینی منطقه تاثیر منفی دارد.

 

در حالی که در اکثر پارامترهای مورد بررسی اثرات مثبت خواهد داشت.

 

در نهایت برای توسعه گردشگری منطقه با کمترین اثرات منفی پیشنهاد می­شود تا برنامه راهبردی برای هر منطقه با توجه به شرایط بومی منطقه و با مشارکت بومیان منطقه تهیه شود.

 

واژگان کلیدی: اثرات زیست محیطی، برنامه­ریزی، توسعه،گردشگری، تفرجگاه­ها، شهرستان شیاده

 

انجام مقاله

 

بیان مساله

 

صنعت گردشگري امروزه به عنوان یکی از بزرگترین و پربازده‌ترین فعالیت‌های اقتصادی بعد از فنآوري اطلاعات در دنیا است که بالاترین میزان ارزش افزوده را ایجاد می‌کند.

 

این صنعت بطور مستقیم و غیر مستقیم، سایر فعالیت‌های اقتصادی و فرهنگی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

 

توسعه گردشگری به عنوان مجموعه فعالیت‌های اقتصادی، تاثیر به سزایی در تقویت بنیان‌های اقتصادی جوامع دارد .

نقش گردشگری به عنوان منبع جدید برای اشتغال، کسب درآمد، درآمدهای مالیاتی بیشتر، جذب ارز و تقویت زیرساخت‌های اجتماعی که موجب رشد و توسعه سایر صنایع می‌شود، در مطالعات متعدد مورد تایید قرار گرفته است.

 

 

رشد سريع صنعت گردشگري در نيم قرن اخير فشار روزافزون بر محيط زيست را نیز در پي داشته است.

يافته‌هاي تحقيقي حاكي از آن است كه اولويت دادن به منافع اقتصادي ناشي از توسعه عنان گسيخته صنعت گردشگري موجب خدشه‌دار شدن اصول توسعه پايدار در جوامع مختلف شده و محيط زيست را با خطرات روزافزوني مواجه كرده است.

 

متأسفانه هر دو بخش عمومي و خصوصي در تخريب محيط زيست دخيل بوده و توسعه اقتصادي را بر توسعه پايدار و متوازن مرجح دانسته‌اند( زاهدی، 1389: 1).

 

تحقيقات نشان داده‌اند اگر چه صنعت گردشگري بر اكولوژي متكي است اما در حفظ و حراست از آن موفق نبوده است.

 

شواهد مثال فراواني از صدمات اكولوژيكي و تخريب محيط زيست در اثر توسعه نسنجيده و بي رويه گردشگري وجود دارد.

 

تعارض بين ايده‌آل‌هاي توسعه پايدار و بهره‌گيري از منابع طبيعي براي كسب درآمدهاي اقتصادي در دهه‌هاي اخير با شتاب روزافزوني ادامه يافته است و در اين ميان همواره اولويت به منافع اقتصادي داده شده و حفاظت محيطي تا حدود زيادي مغفول واقع شده است.

توسعه سريع و عنان­گسيخته گردشگري به عنوان مبنايي براي توسعه اقتصادي موجب شده كه خطرات زيادي محيط زيست جوامع ميزبان را تهديد كند.

 

متأسفانه هر دو بخش خصوصي و عمومي در تخريب محيط زيست نقش داشته‌اند (نصيري، 1379، 114) چنانچه توسعه گردشگری همراه با سياستگذاري‌ها و برنامه­ريزي منطبق بر نگرش محيط زيستي و با تأكيد بر توسعه پايدار نباشد .

به طور حتم باعث بروز تاثيرات منفي زيادي بر محيط زيست خواهد شد، بنابراين فرايند توسعه پايدار صنعت فوق هم دچار اختلال مي شود.

 

 

با توجه به مطالب فوق اجراي صحيح، دقيق و همه جانبه ارزیابی اثرات زیست محیطی در پروژه­ها اهميت و ضرورت بالايي دارد (پرهيزكار و غفاري، 1385).

 

 با توجه به اهمیت ارزیابی پیامدهای زیست‌محیطی در برنامه‌ریزی‌های پروژه‌ها، یكی از مهم­ترین مسایلی است كه باید به آن توجه و دقت كافی بشود.

 

این گونه ارزیابی­ها این امكان را می‌دهد كه در روند توسعه با كمترین اشتباه و هزینه مواجه شویم.

 

در واقع ارزیابی زیست محیطی خود یك روش مدیریتی مناسب برای محیط زیست به حساب می‌آید.

بنابر این باید ارزیابی و روند بررسی اثرات آن بر محیط زیست و اجتماع به دقت مورد نظر قرار بگیرد.

 

بنابراین با توجه به اهمیت موضوع، پژوهش به ارزیابی اثرات زیست محیطی توسعه گردشگری تفرجگاه های روستایی بر مناطق پیرامونی: مطالعه موردی تفرجگاه روستایی شیاده می پردازد.

 

 

جمع بندی و نتیجه گیری

 

توجه به محيط زيست و طبيعت در دوران ما تبديل به معيار شده است، معياري كه هر روز بيش از پيش در جهان فراگير مي­شود به طوري كه از اواخر دهه 1960 كه پديده محيط زيست گرايي در جهان پديدار مي شود .

در سال 1971 كنفرانس سازمان ملل پيرامون محيط زيست انساني در استكهلم سرآغاز تلاش دولت‌‌ها براي پاسخگويي به اين نياز جهاني بود.

 

بيست سال پس از اعلاميه استكهلم، اجلاس معروف كره زمين در ريودوژانيرو واقع در كشور برزيل تشكيل و باعث ايجاد جريان فكري توسعه و محيط زيست به عنوان دو روي سكه گرديد و عبارت توسعه پايدار يكي از اساسي­ترين جلوه­اي علايق مردم سراسر جهان درآمد.

 

به طور کلی، مطالعات ارزیابی اثرات زیست‌محیطی شامل روش تاریخی و مطالعه اسناد و مدارک و یا روش کتابخانه­ای، روش مشاهده، روش آزمایشی، مطالعه پیمایشی، بررسی نمونه­ای، روش مقایسه­ای، روش شبیه­سازی، روش مطالعات سری زمانی و استفاده از مدل‌‌های مختلف ریاضی و روش‌‌های فنی خاص تجزیه و تحلیل ارزیابی است و بر حسب مورد و بسته به زمینه موضوعی، باید یک یا چند روش از روش‌‌های فوق به کار گرفته شود.

 

 

در این پژوهش در مرحله اول از روش پیمایشی، نظرسنجی از کارشناسان حوزه‌‌های مختلف( محیط‌زیست، گردشگری، آب و فاضلاب، کشاورزی و هواشناسی) استفاده شده است.

در مرحله دوم برای آزمون فرضیات و بیان مثبت و منفی بودن اثرات زیست‌محیطی توسعه گردشگری تفرجگاه‌‌های پیرامون شهر شیاده  بر پارمترهای زیست‌محیطی از ماتریس ارزش گذاری لئوپولد استفاده شده است.

نتایج بیانگر این است اثرات مثبت توسعه گردشگری تفرجگاه‌‌های شهر شیاده  بیشتر از اثرات منفی است.

از طرفی کارشناسان حوزه‌‌های مختلف هم اعتقاد داشتند اثرات مثبت گردشگری با توجه به اثرات اقتصادی و رونقی که در منطقه ایجاد می­کند بیشتر از اثرات منفی است.

کارشناسان بر این باور بودند که اگر گزینه عدم اجرای طرح پذیرفته شود با توجه به روند کنونی صنعت گردشگری در شهرستان شیاده ، در سال‌‌های آینده فرصت توسعه آن از بین می­رود.

چرا که سو مدیریت‌‌ها در حوزه‌‌های مختلف، باعث شده است که به طور طبیعی جاذبه‌‌های گردشگری منطقه در حال از بین رفتن باشند. لذا گزینه اجرای طرح باید مورد توجه قرار گیرد.

 

 

 

 

ارزش گذاری پارامترهای زیست محیطی، نمره‌های به دست آمده از اثرات مثبت و منفی پارامترها نشان از گزینه اجرای طرح دارد.

از طرفی از لحاظ دامنه اثر، توسعه تفرجگاه­های گردشگری شهرستان شیاده  بیشتر اثرات مستقیم بر پارامترهای زیست­محیطی شهرستان دارد. پارامترهایی که پروژه توسعه گردشگری بر آنها اثر مستقیم دارد .

شامل محیط زیست منطقه، کیفیت آب، آلودگی صوتی، خاک، آب و فاضلاب، پوشش گیاهی، زنجیره غذایی، توپوگرافی، کاربری اراضی، سیما و منظر، دفع پساب، مصرف انرژی و کیفیت زندگی می­شود.

اثرات غیر مستقیم توسعه گردشگری بر پارامترهایی چون آب زیرزمینی، حیات جانوران، رفتار جانوران، زیستگاه جانوران و دفع پسماند می­شود.

 

انجام پروپوزال

 

برای مشاهده مطالب بیشتر به سایت www.farzdon.ir مراجعه نماید. 

 

اثرات زیست محیطی توسعه گردشگری