بررسی و تحلیل فرایند نوسازی بافت های فرسوده
بررسی و تحلیل فرایند نوسازی بافت های فرسوده
چکیده
امروزه در اکثر شهرهای دنیا به مشارکت بخش خصوصی در طرح‌ها و برنامه‌هاي شهري بسیار توجه می شود. این موضوع در خصوص بافت‌هاي قدیمی و فرسوده که موضوع اصلی آن شناخت نیازهاي ساکنان به منظور برنامه ریزي براي ادامه زندگی در بافت و احساس تعلق ساکنان به آن است، نسبت به پروژه‌هاي منفرد از اهمیت بالاتري برخوردار است.
بنابراین با توجه به اهمیت موضوع، این پژوهش به بررسی و تحلیل فرایند نوسازی بافت فرسوده شهر بابل با مشارکت بخش خصوصی پرداخته است. نوع پژوهش براساس ماهیت کاربردی و براساس روش پیمایشی- تحلیلی بوده است. از پرسشنامه برای گردآوری اطلاعات استفاده گردید.
نتایج پژوهش نشان داد بخش خصوصی شاه کلید احیاء بافت‌های فرسوده محسوب می‌شود. این بخش میتواند در زمینه نوسازی بافت فرسوده شهر بابل مشارکت زیادی داشته باشد.
بخش خصوصی در نوسازی اقتصادی، نوسازی اجتماعی، نوسازی زیست محیطی، نوسازی کالبدی شهر بابل میتواند کمک کننده باشد. در بخش اقتصادی مهم‌ترین ظرفیت آنها در زمینه بسیج منابع و مشارکت‌های اقتصادی است.
مهم ترین ظرفیت بخش خصوصی در نوسازی بافت فرسوده نوسازی کالبدی است به نظر می رسد نقش آن در نوسازی کالبدی در سطح زیادو خیلی زیاد باشد. در بعد اجتماعی و فرهنگی، مهم‌ترین ظرفیت بخش خصوصی در ارتباط با سازماندهی مشارکت مردمی‌و اعتمادسازی بین مردم نسبت به مسئولین، هنجارسازی ارزش‌ها و کاهش آسیب‌های اجتماعی محله است.
همچنین نتایج نشان داد اگر چه بخش خصوصی میتواند روند نوسازی بافت فرسوده شهر بابل را تسریع ببخشد اما در نظام برنامه ریزی شهری شهر بابل به مشارکت بخش خصوصی در سطح متوسط توجه می‌شود.
در نهایت می توان مهم ترین مزیت مشارکت بخش خصوصی را تسریع در انجام نوسازی بافت فرسوده و کمک به دولت و شهرداری‌های در انجام نوسازی بافت فرسوده شهری ذکر کرد
بیان مساله
بافت فرسوده، به طور عمده بخش‌هایی از شهر هستند که از چرخه تکاملی حیات آن جدا گشته و به شکل کانون مشکلات و نارسایی‌ها درآمده اند. از آنجا که نیروهاي متحول ساز درون این بافت‌ها، قدرت و سرعت لازم براي همگام کردن خود با سایر بخشهاي شهر را دارا نبوده، لذا حرکتی واپسگرا را در پیش گرفته و روز به روز از گردونه پویاي شهر دور می گردند(ضرابی و طهرانی، 1388: 40).
بافت فرسوده شهري به عرصه‌هایی از محدوده قانونی شهرها اطلاق می‌شود که به دلیل فرسودگی کالبدي، عدم برخورداري مناسب از دسترسی سواره، تأسیسات، خدمات شهري و زیرساخت‌هاي شهري آسیب پذیر بوده و از ارزش مکانی، محیطی و اقتصادي نازلی برخوردارند.
این بافت‌ها به دلیل فقر ساکنین و مالکین آنها امکان نوسازي خود به خودي را نداشته و نیز سرمایه گذاران انگیزههاي جهت سرمایه گذاري در آن ندارند(صادقی مقدم و همکاران، 1391: 80).
مشارکت بخش خصوصی در ابعاد مختلف می تواند در تأمین بخشی از منابع اقتصادي، کاهش هزینه خدمات، افزایش انسجام اجتماعی، کاهش آسیب‌ها و تنش‌هاي شهري (در مقیاس محله)، تخصیص هزینه به سوي اولویت‌هاي اجتماعی و پروژه‌هاي زیربنایی و افزایش رضایت و تعلق خاطر شهروندان از سکونت در محله خود مؤثر باشد(اسماعیل پور، 1390: 19).
مشارکت بخش خصوصی و مردمی در طرح‌ها و برنامه‌هاي شهري، بسیار قابل توجه است و این موضوع در خصوص بافت‌هاي قدیمی و فرسوده که موضوع اصلی آن شناخت نیازهاي ساکنان به منظور برنامه ریزي براي ادامه زندگی در بافت و احساس تعلق ساکنان به آن است، نسبت به پروژه‌هاي منفرد از اهمیت بالاتري برخوردار است(سلمانی مقدم و همکاران، 1394: 130).
از طرفی در پارادایم جدید مدیریت شهري، اجراي پروژه‌هاي توسعه و مشارکت شهري جایگاه خاصی یافته است. در واقع در ادبیات جدید توسعه، با توجه به اهمیت نقش بخش خصوصی و مردم در توسعه، از مردم به عنوان ثروت واقعی هر جامعه یاد می شود. اصطلاح تخصصی توسعه از پایین به بالا، ناظر بر نقش مشارکتی مردم است.
نوسازي شهري اساساً باید توسط مردم انجام شود ودستگاه‌هاي متولی باید هدایت کننده، برنامه ریز و سازمان دهنده باشند. یعنی ساماندهی محل توسط ساکنان با هدایت سازمانه اي مداخله گر می باشد(احدنژاد و دیگران، 1390: 99).
امروزه ارگان‌هاي دولتی، مقامات تصمیم گیرنده و مجریان طرح‌ها، همگی به این موضوع واقف شده اند که حضور بخش خصوصی و مشارکت مردم در امور شهر به ویژه نوسازی و بازسازی بافت‌هاي فرسوده و تاریخی، نقش اصلی را در تحقق پذیري طرح‌ها ایفا می نماید(ضرابی و طهرانی، 1388: 39) بنابراین با توجه به اهمیت موضوع، این پژوهش به بررسی مشارکت بخش خصوصی در فرایند نوسازی بافت فرسوده شهر بابل می پردازد.
برای مشاهده مطالب بیشتر به سایت www.farzdon.ir مراجعه نماید.