بررسی جنبه¬های حقوقی نمایندگی
بررسی جنبه¬های حقوقی نمایندگی
مقدمه بررسی جنبه¬های حقوقی نمایندگی
چکیده
اشخاصی که به نوعی با عقد نمایندگی در ارتباط هستند،
عبارتند از: الف- اصیل. ب- نماینده. ج- شخص ثالث؛ که هر یک از آنها نسبت به دیگری دارای حقوق و تکالیفی می باشد.
مهمترین وظیفه نماینده در مقابل اصیل امانتداری و رعایت غبطه اصیل است. وی باید از اسرار اصیل محافظت کرده و اطلاعات محرمانه وی را افشا ننماید، نماینده نباید با اصیل رقابت نموده و از انجام معامله مستقیم با اصیل خودداری نماید.
هر یک از نماینده و اصیل باید نسبت به تادیه حساب های مربوط به خود اقدام نمایند. نماینده باید از «کسب منافع مخفی» خودداری نماید.
گرچه اصولاً نماینده زمانی مستحق حق العمل است که به واسطه مستقیم وی معامله انجام شده است.
با وجود این ممکن است براساس عرف و یا توافق؛ نماینده نسبت به کلیه معاملات ناشی از قلمرو خود، حقی داشته باشد، وی یا ورثه او همچنین ممکن است نسبت سفارشهایی که بعد از پایان نمایندگی صورت می پذیرد حقوقی داشته باشد.
اصیل نمیتواند بعد از پایان معامله، از پذیرفتن آثار آن خودداری نماید. در نمایندگی غیر آشکار ، بعد از معلوم شدن نمایندگی در حقوق ما شخص ثالث فقط می تواند به اصیل مراجعه نماید، در حالی که در حقوق بعضی از کشورها ، شخص ثالث حق انتخاب دارد و میتواند به یکی از آنها مراجعه نماید.
مقررات نمایندگی اعم از ماهیت و انحلال آن در حقوق ایران، مبتنی بر اصول و قواعد کلی است که در قانون مدنی بیان شده است.
در این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی سعی در بررسی جنبه های حقوقی نمایندگی در تجارت بین الملل خواهیم داشت.
در تجارت بین الملل امروزه نهاد نمایندگی نقشی مؤثر و قابل اتکا داشته و می توان ادعا کرد که بدون وجود این نهاد، تجارت بین الملل نمی تواند واجد این گستردگی باشد.
با توجه به این امر، ویژگی های حقوقی نهاد نمایندگی، نقش نماینده در معاملات، شخصیت حقوقی نماینده و تفاوتهای ساختار حقوقی، تعهدات و مسئولیت های نماینده با اصیل، اهمیت بسیاری در تجارت بینالملل دارد.
چرا که با گسترش روز افزون بیع بین المللی کالا وخدمات، بدیهی است که حضور اصیل در همهی نقاط جهان امکانپذیر نبوده و از سوی دیگر، صرف نظر از بازارهای بین المللی مغایر با اهداف تجاری است.
لذا به منظور تسهیل در شکل گرفتن قراردادها و ایجاد پل ارتباطی سریعتر میان تولید کننده های کالایا ارائه دهنده های خدمات و خریداران و نیز مسائلی مانندبیمه، در نقاطی که امکان حضور اصیل یا دفاتر او وجود ندارد، نهادهای نمایندگی مختلفی به وجود آمده
اند.
نمایندگی فروش یکی از انواع نمایندگی است که وظایفی مانند، بازاریابی محصولات و پیدا کردن مشتری، مذاکره با مشتریان و آماده سازی زمینه قرارداد، انعقاد قرارداد، وصول و انتقال مطالبات، انجام امور اداری، حمل و نقل کالا، امور گمرکی و ترخیص کالا، مدیریتشرکت ها و تجارت خانه ها و…را میتواند به عهده بگیرد.
از دیگر انواع نمایندگی می توان به نمایندگی ارائه ی خدمات پس از فروش و … نیز اشاره نمود.
با توجه به موارد ذکر شده، بررسی قوانین و مقررات حاکم بر نمایندگیهاو موضوعات مرتبط با آن برای ارتقاء سطح روابط تجاری میان کشورها و افزایش اطمینان در معاملات تجاری بین المللی بسیار حائز اهمیت است؛ لذا در این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی سعی در بررسی جنبه های حقوقی نمایندگی در تجارت بینالملل خواهیم داشت.
مفهوم نماینده
در نظام حقوقی ایران که متأسی از نظام حقوقی اسلام و نظام حقوقی فرانسه است، در قانون مدنی و سایر قوانین باب خاصی به نمایندگی اختصاص داده نشده است و صرفا قواعدی پراکنده در قوانین مختلف در شرح انواع نمایندگی بیان شده است.
هم چون مقررات مربوط به عقد وکالت در فصل سیزدهم از باب سوم قانون مدنی در قانون تجارت هم مبحث خاصی به نمایندگی تجاری اختصاص پیدا نکرده است و صرفا در باب ششم الى نهم قانون، به مصادیقی هم چون دلالی، حق العمل کاری و حمل و نقل و قائم مقام تجارتی پرداخته است.
نتیجه گیری
نمایندگی یک رابطه حقوقی( البته غیر استخدامی) بین اصیل و نماینده میباشد که به موجب آن، نماینده اختیار انجام اعمال را به نام و حساب اصيل پیدا می کند.
در لایحه تجارت، نمایندگی تجارتی عبارت است از انجام مذاکرات مقدماتی، انعقاد قرارداد و یا ارائه خدمات پس از اجرای قرارداد به نام و به حساب دیگری در مقابل دریافت اجرت، بدون اینکه نماینده، مستخدم يا اجير طرف دیگر باشد.
بنابراین، می توان گفت که نمایندگی تجاری رابطه ای قراردادی میباشد که به موجب آن نماینده تجاری به طور مستقل تصدی مذاکره و انعقاد معاملات تجاری و یا سایر اعمال واجد آثار حقوقی را به نام و حساب اصیل در مقابل دریافت حق الزحمه عهدهدار میشود.
بنابراین، نمایندگی تجاری:
۱- رابطهای قراردادی میباشد؛
۲- اراده نماینده جانشین اراده اصیل میباشد.
همچنین در خصوص اوصاف قرارداد نمایندگی تجاری میتوان این اوصاف را ذکر کرد:
1-اذنی بودن ؛
2- معوض بودن؛
3- رضایی بودن.
از طرف دیگر خود شخص نماینده تجاری دارای خصیصه های ذیل است:
1-تاجر بودن؛ 2- دارا بودن استقلال در عمل؛
درخصوص انحلال قرارداد نمایندگی تجاری باید گفت که، چون نمایندگی عقد جایز میباشد لذا اصيل و نماینده تجاری قادرند عقد را فسخ ( ازطریق عزل واستعفا) نمایند.
همچنین در مواردی، حوادثی منجر به انحلال نمایندگی تجاری از جمله فوت، جنون، سفه و نیز از بین رفتن موضوع نمایندگی و ورشکستگی.
علی ایحال به نظر میرسد بر مبنای توسعه و یکسان سازی حقوق و بالاخص توسعه تجارت خارجی در ایران، نمایندگی درحقوق تجارت ایران را می توان با اسناد بینالمللی هماهنگ کرد و بدین ترتیب روابط تجاری را در حوزه نمایندگی تجاری بر مبنای دو اصل سرعت و تسهیل معاملات تجاری، گسترش داد.
برای مشاهده مطالب بیشتر به سایت www.farzdon.ir مراجعه نماید.